ELON MUSK – VÀ RỒI Ở LÚC KHÓ KHĂN NHẤT MỌI THỨ VẪN XOAY VẦN

　　Đúng với con người của Musk, sau khi kết thúc một công ty, anh ngay lập tức sẽ nghiên cứu và cho ra đời một cái mới hơn, phức tạp hơn với độ khó khăn gấp nhiều lần.

　　Một thông lệ của các triệu phú “thời bong bong dot.com” đó là sau khi đã đạt được thành công nào đó, họ hoặc sẽ rút rui vào hậu trường để tận hưởng những thú vui và làm việc như những nhà đầu tư thiên thần (những người giàu có, có khả năng cấp vốn cho một doanh nghiệp mới thành lập khác để đổi lấy quyền sở hữu một phần công đó) hoặc nếu vẫn còn tham vọng, sẽ thành lập một công ty mới bằng tiền của người khác.

　　Tuy nhiên, Musk là người thích “phá luật”. Anh không lựa chọn con đường nhàn hạ đó và quyết định dồn ¾ số tiền có trong tay để thực hiện một ý tưởng mới – một kế hoạch táo bạo với mục tiêu xây dựng một ngân hàng trực tuyến chuyên cung cấp các dịch vụ kiểm tra số dư tài khoản, tiền gửi tiết kiệm và tài khoản của các nhà môi giới có tên X.com. Nghe có vẻ không có gì ngạc nhiên trong thời buổi hiện nay nhưng vào năm 1999, một công ty khởi nghiệp về Internet lại có ý định cạnh tranh với các “đại gia” ngân hàng là điều chưa bao giờ tồn tại.

　　Một trong nhiều điểm nổi bật của X.com đó là dịch vụ chuyển tiền thuận tiện và về sau, Confinity - một công ty tài chính Internet khác cùng tòa nhà với X.com, được thành lập bởi Peter Thiel và Max Levchin – cũng phát triển một dịch vụ tương tự. Cả hai công ty đều nhận ra được nhu cầu rất lớn của dịch vụ chuyển tiền dẫn tới một cuộc cạnh tranh vô cùng khốc liệt. Sau này, X.com và Confinity đã được sáp nhập lại với nhau tạo thành một công ty mới mà ngày hôm nay, đa phần ai cũng biết, đó chính là PayPal.

　　Thương vụ sáp nhập này, một mặt, tạo ra nhiều thuận lợi nhưng cũng đồng thời quy tụ nhiều “cái tôi” được xem là căn nguyên của hàng loạt mâu thuẫn không đáng có. Minh chứng là dù phát triển nhanh chóng song nội bộ lại thiếu hòa khí và đến cuối năm 2000, xung đột lên đến đỉnh điểm. Những người chống lại Musk đã tiến hành “đảo chính” và đưa Thiel lên làm giám đốc điều hành. Dù vậy, Musk vẫn là người đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình phát triển của công ty sau thời gian đó và là nhân tố cốt lõi trong thương vụ bán PayPal cho eBay với giá 1,5 tỷ USD vào năm 2002. Anh (khi đó là cổ đông lớn nhất) ra đi với 180 triệu USD bỏ túi.

　　Năm 2002, trước khi thương vụ bán PayPal cho eBay hoàn tất, Musk đã bắt đầu nghiên cứu về công nghệ tên lửa và cuối năm đó, với 100 triệu USD trong tay, anh khởi sự việc xây dựng một trong những công ty chưa từng ai nghĩ tới: một công ty tên lửa có tên là SpaceX với mục tiêu cách mạng hóa chi phí du hành vũ trụ để giúp con người trở thành một sinh vật có thể tồn tại được trên nhiều hành tinh thông qua quá trình “thuộc địa hóa” sao Hỏa với ít nhất 1 triệu “cư dân” trong thế kỷ tới.

　　Năm 2004, khi “dự án” này vừa mới đi vào hoạt động, Musk lại tiếp tục xây dựng thêm một công ty “không tưởng” khác: một công ty sản xuất xe điện có tên là Tesla với mục đích cách mạng hóa ngành công nghiệp ô tô trên toàn thế giới bằng cách đẩy nhanh sự hình thành của một thế giới chủ yếu sử dụng xe điện – để giúp loài người thực hiện một bước nhảy vọt tới tương lai của năng lượng bền vững. Anh cũng tự bỏ tiền túi để thực hiện ý tưởng này – khoảng 70 triệu USD mặc dù thực tế rằng lần thành công nhất của một startup sản xuất xe hơi ở Mỹ là trường hợp hãng Chrysler năm 1925, sau đó, không hề có thêm một công ty mới thành lập nào thuộc lĩnh vực này thành công nữa cả.

　　Hai năm sau đó, Musk lại bỏ ra 10 triệu USD để cùng với các anh em họ của mình thành lập một công ty khác có tên là SolarCity. Mục tiêu của họ là cách mạng hóa việc sản xuất năng lượng bằng cách tạo ra một công trình hạ tầng kỹ thuật có thể được phân bổ và trên quy mô lớn nhằm lắp đặt các hệ thống pin năng lượng mặt trời cho hàng triệu hộ gia đình, góp phần giảm đáng kể lượng tiêu thụ điện năng được sản xuất từ nhiên liệu hóa thạch và cuối cùng “đẩy nhanh việc đưa năng lượng bền vững vào sử dụng đại trà”.

　　Nếu quan sát tất cả những sự kiện này trong 4 năm sau thương vụ bán PayPal, hẳn bạn sẽ nghĩ rằng đây là câu chuyện buồn về một triệu phú Internet mắc bệnh hoang tưởng, ôm đồm hàng loạt dự án bất khả thi và làm những thứ chỉ để phung phí số tiền mà gã đã kiếm được.

　　Đến năm 2008, SpaceX đã tìm ra cách sản xuất tên lửa nhưng chúng không hoạt động thực sự - ở thời điểm đó, họ đã phóng thử tên lửa 3 lần nhưng chúng đều nổ tung trước khi tiếp cận được quỹ đạo. Trong khi đó, để nhận được các nguồn đầu tư bên ngoài và các hợp đồng chuyên chở hàng hóa lên vũ trụ, SpaceX phải chứng minh được rằng họ có thể thực hiện thành công các đợt phóng tên lửa. Musk rối bời khi anh chỉ đủ tiền để thực hiện duy nhất một lần phóng nữa và nếu cũng thất bại thì SpaceX sẽ bị xóa sổ.

　　Trong khi đó, ở vịnh San Francisco, Tesla cũng rơi vào tình trạng khốn đốn. Họ vẫn chưa thể ra mắt thị trường chiếc xe đầu tiên – Tesla Roadster và Valleywag – một blog chuyên đưa chuyện đã đánh giá Tesla Roadster là thất bại công nghệ số 1 trong năm 2007. Nếu như nền kinh tế toàn cầu không đột nhiên đi xuống thì mọi chuyện có lẽ tốt hơn. Tuy nhiên, thực tế là dòng chảy đầu tư vào ngành ô tô bị ngưng lại hoàn toàn, đặc biệt là đầu tư vào những công ty sản xuất ô tô mới thành lập. Tesla bắt đầu cạn vốn.

　　Trong khi đang rơi vào tình thế khốn cùng như vậy thì cuộc hôn nhân kéo dài 8 năm của Musk – tưởng chừng ổn định và bền vững – cũng kết thúc trong một cuộc li dị phức tạp và đau đớn (Urban bình luận sự kiện này đó là thứ gì ổn định và bền vững cũng đồng nghĩa với việc bạn có khả năng sẽ mất nó mãi mãi).

　　Tuy nhiên, đây mới là điều quan trọng – Musk không phải là kẻ ngốc và anh chưa từng tạo ra một công ty nào tồi tệ cả. Ngược lại, chúng còn rất, rất phát đạt. Vấn đề chỉ là việc tạo ra một tên lửa thực sự hay phát triển một công ty sản xuất ô tô là điều vô cùng khó. Và bởi vì không ai muốn đầu tư vào một thứ gì đó (chưa hề có tiền lệ) quá tham vọng, quá hoang tưởng và chắc chắn thất bại – đặc biệt là trong giai đoạn khủng hoảng – nên Musk buộc phải dựa vào chính nguồn lực của mình. PayPal đã giúp anh giàu nhưng số tiền thu được chưa đủ lớn để mình anh có thể giữ cho các công ty của mình tồn tại lâu dài. Nếu thiếu nguồn tiền từ bên ngoài, cả SpaceX lẫn Teslas sẽ sớm sụp đổ. Bản chất cả hai đều không phải là những ý tưởng tồi – chỉ là họ cần thêm thời gian để thành công trong khi thời gian lại không còn nhiều nữa.

　　Và rồi, khi ở thời khắc tăm tối nhất, mọi thứ lại xoay vần.

　　Đầu tiên, vào tháng 8/2008, SpaceX phóng tên lửa thứ 4 và không ngờ rằng, nó thành công đúng như mong đợi.

　　Vậy là đủ để NASA tin tưởng Musk. Họ đã đánh cược khi giao cho SpaceX một hợp đồng trị giá 1,6 tỷ USD để thực hiện 12 đợt phóng tên lửa. Đường sống được kéo dài. SpaceX vẫn tồn tại.

　　Ngày hôm sau, vào đêm trước Giáng sinh năm 2008, Musk vét nốt số tiền cuối cùng để cứu Tesla và các nhà đầu tư cũng miễn cưỡng làm theo Musk. Vậy là Tesla cũng được cứu. Năm tháng sau, tình hình bắt đầu được cải thiện khi công ty nhận được thêm 50 triệu USD tiền đầu tư từ Daimler.

　　(Còn tiếp)

　　

　　-------------------------------------------------------------------------------------------------------

　　WikiFX là ứng dụng tra cứu sàn môi giới toàn cầu đầu tiên tại Việt Nam. Với kho dữ liệu khổng lồ hơn 25000 broker và sự tin tưởng của hơn 3 triệu người dùng trên toàn thế giới.

　　 *Cảnh báo rủi ro: Trước khi bắt đầu giao dịch, bạn phải hiểu rõ những rủi ro liên quan đến các giao dịch sử dụng đòn bẩy và cần phải có kinh nghiệm cần thiết để làm việc trên thị trường Forex